“Mục tiêu của đề tài lúc đấy là với các cây ba kích mà các bầy anh đi trước trong khoa ươm thắng lợi trong phòng thí nghiệm lên trồng lại ở chính loại nôi của nó là vùng Tây Giang. nên trồng cho nó bén rễ khỏe mạnh, sống mang tỉ lệ, số lượng lớn rồi ghi chép lại là coi như thắng lợi - đơn giản là rứa” - Hiển cười chép miệng nhớ lại.
Chàng sinh viên với theo chừng trăm cây ba kích rời phòng thí nghiệm tới miền núi Tây Giang trồng thử. Áp dụng hết những kiến thức sách vở mang được trên giảng đường để chăm cây, nhưng kết quả ko cây nào sống đến 10 ngày do lạ khí hậu, thổ nhưỡng.
Thất bại sở hữu đợt nghiên cứu đầu tiên, Hiển lại bật ra ý tưởng “dời phòng thí nghiệm” từ trường đến xứ sở ba kích để mang thời gian nghiên cứu và thực tế hơn. Lần trang bị số 2, Hiển mang theo 1 ít dụng cụ thí nghiệm đón xe đến xã Lăng (huyện Tây Giang) tìm gặp Bríu Pố - “ông vua” ba kích ở đây - để học hỏi.
Chuyện về ông Bríu Pố, người thứ nhất ở vùng này trồng được cây sâm ba kích, thì cả Hiển và chúng tôi đều đã được nghe trước đây. Năm 2004, lúc ông Pố còn là bí thư xã Lăng thì tiến sĩ Ngô Văn Trại ở Viện Dược liệu học trung ương tới Tây Giang thăm dò. Ông Pố dẫn tiến sĩ Trại đi khắp diện tích nước, rừng và làng thì phát hiện cây dược liệu quý là sâm ba kích tím. Từ đấy ba kích đắt như tôm tươi.
Cơn sốt nổi lên, người Cơ Tu ở đây đổ xô vào rừng cứ thấy cây nào lá tím, thân dây có củ thì đào lên mang đi bán. “Bà con lấy củ bỏ dây bởi cho rằng đây là cây của trời buộc phải ko trồng được. ban sơ tao cũng theo người dân vào rừng đào, nhưng đào miết cũng hết sạch. thê thiếp chồng tao đi qua mấy con núi cũng chẳng sắm được là bao bắt buộc tao mang thử vài dây về trồng theo kiểu cắm dây khoai lang, ai ngờ lại sống” - Bríu Pố nói lại.
lúc nguồn củ từ rừng cạn kiệt, mấy ngàn dây ba kích của Bríu Pố đã vươn lên là tài sản vô giá biến ông thành “vua”.
Thời điểm Hiển đến học nghề, Bríu Pố đã sở hữu trong tay vườn cây ba kích trồng trên một quả đồi rộng to. Sau chừng chục lần đón xe tới để nghe ông Pố chỉ dạy, cùng ông băng rừng sắm sâm, Hiển vỡ lẽ ra đề tài của mình sở hữu thể chẳng bao giờ thành. sở hữu vốn liếng công nghệ và thời gian ít ỏi trong tay, Hiển ko thể thực hiện đề tài sở hữu ba kích.
Ở lại sở hữu núi rừng
thấp nghiệp đại học, Hiển cất tấm bằng tới Tây Giang ở luôn sở hữu Bríu Pố để hằng ngày được tiếp xúc với cây ba kích. 2 năm Hiển theo ông Pố ươm ba kích theo kiểu truyền thống, cứ với một dây hơn nửa mét về cắm xuống, chăm đủ ba năm tới lúc rẻ lên để lấy củ.
Lấy chấm dứt củ lại sở hữu đúng mẫu dây nửa mét đấy cắm xuống. Tỉ lệ đẻ giống là 1:1, chỉ đưa củ ra thị trường chứ không sở hữu giống cho bà con cùng sản xuất. Thấy ko hiệu quả và lo suy thoái giống rừng, Hiển có dây ba kích về, chặt từng khúc ngang mắt, sau đấy ngâm vào thuốc kích rễ rồi cho vào hom sở hữu bón phân vi sinh và... chờ.
1 sáng, trong trại ươm nhỏ tuổi bên bìa rừng, tiếng Hiển hét lên làm cho ông Pố và người dân kế bên sốt sắng chạy tới: “Ra rễ rồi, ba kích mọc rễ rồi, thắng lợi rồi già Pố ơi!”. các khúc ba kích chặt ra dài chừng 10cm nay đã đâm rễ. Từ 1 dây mẹ trước đây với thể chặt thành phổ biến khúc và cho ra được phổ biến cây con.
Thấy “chơi được” sở hữu cây ba kích, Hiển mạnh dạn ươm thêm cả ngàn gốc, gốc nào cũng ra rễ, bén đất mọc lên xanh thấp, khỏe mạnh, chỉ “ngồi rung đùi” chờ ngày xuất trại. Nhưng rồi thất bại lần nữa mua đến Hiển lúc trời làm cho trận mưa dầm dề mấy ngày ngay tắp lự, ba kích con úng nước chết sạch.
Sau lần đấy, Hiển gần như khuỵu ngã bởi bao nhiêu vốn liếng vay mượn đồng minh, người quen đã bị trận mưa dầm cuốn sạch. Đường cộng, Hiển mang xe máy, máy tính đi cầm cố rồi mua các đồ vật thiết yếu lên rừng khiến lại từ đầu.
Vườn ươm cũ được phá đi, thay vào đấy là vườn ươm mới đa dạng, vững chắc, có hệ thống tưới nước tự động, mái che kín phòng khi mưa bão. 5.000 hom ba kích thứ nhất mọc rễ, bén đất, lớn vùn vụt được xuất đi, với về cho Hiển số lãi hơn 30 triệu đồng.
Cũng từ số vốn liếng ấy, Hiển mở rộng vườn ươm. Hằng năm Hiển chế tạo cho bà con hàng chục ngàn cây giống, mỗi cây cứ ba năm thu củ một lần. Đất “thủ phủ” ba kích lại thấp, chẳng buộc phải chăm bón nhiều phải củ cứ to vùn vụt, ba củ đã nặng chừng 1kg sở hữu giá 500.000 - 800.000 đồng/kg.
“Trước đây bà con buộc phải mất tư năm mới thu được củ bởi vì cây kém phát triển, hiện tại quá hiểu cây ba kích, mình chọn ra cách trồng chụm lại đa dạng cây 1 chỗ, sử dụng thêm phân vi sinh thúc củ to để nhanh thu hoạch mà vẫn đảm bảo chất lượng” - Hiển chia sẻ.
Riêng Bríu Pố từ ngày sở hữu Hiển lên ươm sâm, ông ko khỏi vui mừng vì đồ vật cây quý của rừng chẳng lo hết sạch. Ông còn sung sướng hơn bởi được “đệ tử” bày cho phương pháp cắt dây sâm, kích rễ, cách trồng, thúc củ to... - những khoa học mà đời ông chưa hề biết đến.
